Türklerde Yılbaşı Kutlaması Var mı?
Uzun yıllardır tartışılan bu konu hakkında tarihçilerde zaman zaman farklı görüş bildiriyorlar. Türkler Yılbaşı Kutlar mı? Yılbaşı Hristiyanların geleneği mi? Nardugan Bayramı nedir?
31 Aralık akşamı yeni bir yıla girmenin sevincini yaşayan Türk toplumunda görüş ayrılıkları yaşanıyor. İslamcılar yeni yılın bir Hristiyan geleneği olduğunu savunurken diğer tarafta yeni yılın bir Türk Bayramı olduğunu savunuyor. Nardugan Bayramı olarak eski Türk toplumunda kutlandığı söylenen Yeni Yıl kutlamalarına şöyle bir göz atalım.
Nardugan Bayramı farklı Türk topluluklarında çeşitli şekillerde isimlendirilmiş; “Koyaş Tuğa”, “Nardugan”, “Mardugan”, “Raştua”, “Nartavan”, “Nartukan”, “Nardava”, “Nardvan” gibi farklı isimler almıştır.
Müslümanlık etkisine girmeden çok önceleri eski Türklerin sahip olduğu “Hayat Ağacı” inancı, yaz kış yapraklarını dökmeyen Akçam ağacı ile sembolize edilmişti. Türk tarihinde kadim dönemlerden beri kutlanan bir “Çam Bayramı” da bulunmaktaydı.
İslamiyetten önce; Türk kültür ve adetlerinde yılbaşı nasıl kutlanırdı? Ne zamandı? Ve nasıl bir inanış hakimdi? Tüm bu soruların cevabını bu blogda inceleyip öğreneceğiz. İşte Türklerin inancında unutulan yılbaşı kutlaması Nardugan Bayramı.
NARGUVAN BAYRAMI NEDİR?
Nardugan, İslamiyet öncesi Orta Asya ve Anadolu topraklarında yaşamış olan Türklerde ve Sümerlerde kutlanılan yeni yıl bayramıdır. Her sene geleneksel olarak 22 Aralık’tan sonra ayın ilk dolunay şeklini almasıyla kutlanır. Eski Türklerin inanışına göre gece ve gündüz sürekli savaş hâlindedir ve en uzun gece 21 Aralık’tır, o günden sonra geceler kısalır, gündüzler uzamaya başlar. Ay takviminin kullanıldığı bu dönemden sonra çıkan ilk dolunay yeni bir yılın ilk günüdür. İdil-Ural yöresindeki Türk toplumlarının farklı tarihlerde ve şekillerde kutladığı bilinmektedir. Başkurt, Kazan Tatarları ve Çavuşlar için Nevruz’un karşılığıdır ve 21 Mart’ta kutlanır. Kreşinler ise Nardugan’ı 7-12 Ocak arasında kutlar.”
Göçebe topluluklar, zaman zaman yabancı kültürlerin geleneklerinden de etkilenmişlerdir.
Türkler, bazı nesnelerin kutsal olduklarını düşünerek halı, kilim ya da kumaşlara hayat ağacı, ay ve güneş gibi motifleri işlemişler, resim ya da heykel olan nesneleri de evlerinin bir köşesinde bulundurarak onları kötülüklerden koruduğuna inanmışlardır. Türk inanışlarında, bolluk ve bereketin sembolü hâline gelen birçok nesnenin ve bunlara bağlı olarak değişen inanışların içinde gökyüzü olayları, gök cisimleri, ağaç sembolleri kutlamalarda önemini bir şekilde korumuştur. İnanç sistemlerinde ay ve güneş, bitmeyen enerjileri olduğundan insanlarda verimlilik sembolü olarak kabul görmüş ve kutsal olarak benimsenmiştir. Eski Türk inanışında güneş, kötülüklerle savaşarak onları uzaklaştıran ve huzur getiren, ay ise battıktan sonra güneşin ışığını gönderdiği için kutsal olarak kabul edilmiş, bu sebeple güneş ve ayın gösterdikleri hareketleri anlamlandırarak bazı ritüeller gerçekleştirmişlerdir. Nardugan kutlamaları da bu ritüellerden biridir ve ilk olarak Göktürklerin Orhun Kitabeleri’nde karşımıza çıkmaktadır. Uygur Türklerinin mitolojik hikâyelerinde de aynı kutlama ritüellerinin yapıldığı görülmektedir. Göktürk kağanları, güneş ve ateşe benzetilmiştir. Uygur kağanlarından bazıları Gök Tanrı’dan diğerleri de güneş ve aydan kut alan varlık olarak sayılmışlardır.
TÜRKLERDE YENİ YIL KIŞ DEĞİL BAHAR AYINDA KUTLANIR
Dr. Timur Davletov’a göre eski Türk yazıtlarında doğrudan ‘yılbaşı’ kavramına dair bir kanıt yok. Türkolog Louis Bazin’in görüşüne atıfta bulunan Davletov, eski Türklerde yılbaşı gibi yılın dönümünü işaret eden bir günün kış aylarında değil de bahar aylarında kutlandığını söyler. Davletov, otların yeşerdiği, havanın ısındığı Sibirya’da bahar aylarının yeni yılın başlangıcı olarak kabul edildiğini, Eski Türkler için ancak böyle bir dönemin yılbaşı olarak kutlanabileceğini söyledi.
Türk Parlamenterler Birliği’nden Nazmi ÖLMEZYİĞİT’e göre ise:
Yılbaşı ritüelini, bir takvim olayı dışına çıkarıp bilgisizce dine dayandırarak, İslam Dini üzerine yakıştırılan yanlış algı ve anlayışları da ortadan kaldırmalıdır.
Bir Papaz tarafından, Yılbaşı kutlamasının Hıristiyan inancı oluğunu savunması ne kadar yanlış ise, bir İmam tarafından, Yılbaşı kutlamasının İslam inancı olmayıp, caiz değildir denmesi de o kadar yanlıştır.
Bu önemli açıklamalardan sonra Yılbaşı kutlamalarına tekrar dönmek istiyorum. Türkler, Çin seddinden başlayarak Tuna nehrine kadar, Asya ve Avrupa kıtalarında Orta Asya bozkırlarında egemen olmuşlardır.
Türk sözcüğünün anlamı, büyük ve ulu bir çınarın gövdesinin adıdır. Sakalar, İskitler, Hunlar, Avarlar, Çerkesler, Cücenler, Hazarlar, Göktürkler, Uygurlar, Karahanlılar, Karahitaylılar, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Türkişler, Oğuzlar (Boz Oklar:12 Boy Oğulları, Üç Oklar:12 Boy Oğulları), Onoğuzlar, Dokuzoğuzlar, Salurlar, Bozoklar, Üçoklar, Kumanlar, Kırgızlar, Karluklar, Karaçaylar, Çuvaşlar, Özbekler, Türkmenler, Azeriler, Kazaklar, Kürtler ve benzerleri büyük ve ulu Türk çınarının, büyük veya küçük dallarıdır. Kürtçeyi teşkil eden 8500 kelimenin 5080 kadarı tamamen Türkçe’dir. (Kaynak: Sen Petersburg Akademisi’nin yayınladığı lügat kitabı. Türk Tarihi ile ilgili çeşitli yayınlar Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt 2)
Yeni yıl kutlaması, 30 Türk Boyunun NARDUGAN BAYRAMI’ dır. İlk SÜMER TÜRKLER’ inde başlamış ve diğer Türk Boylarında da devam etmiş bir kutlamadır. Türklerin, tek tanrılı dinlere girmesinden önceki inançlarına göre, yeryüzünün tam ortasında bir AKÇAM AĞACI vardır, bunun adı ‘HAYAT AĞACI’ dır. Bu ağaç, motif olarak bütün halı, kilim ve işlemelerinde de görülür. Türkler Güneş’e olduğu kadar, ateşe de önem verirlerdi, bu nedenle kırmızı renkte çok önemliydi.
Türklerin Tanrısı, o kadar iyi idi ki, istediği tek şey sevgiydi. Türkler’ de ki bu sevecenlik duygusu, bugün de hala bir şekilde devam ediyor. Türkler insan ayırmaz, sofrası herkese açıktır, kolay arkadaş olurlar.
Türkler’ de Güneşte çok önemlidir. Türk inançlarına göre gecelerin kısalıp, gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta gece gündüzle savaşır. Uzun bir savaştan sonra, gün geceyi yenerek zafer kazanır. Güneş’in zaferini, diğer adı ile Yeniden Doğuşu, Türkler büyük şenliklerle AKÇAM AĞACI altında kutlarlar. Güneş’in yeniden doğuşu, bir yeni doğum olarak algılanır. Bu nedenle kutlanan Bayramın adı NARDUGAN (nar= güneş, tugan, dugan= doğan) Doğan Güneş’ tir.
SÜMEROLOG MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ’GÖRE:
Sümerolog muazzez ilmiye çığ, yılbaşı kutlamalarını ve çam süsleme geleneğini eski Türklere dayandırıyor. Araştırmalarına göre Türklerde “nardugan” adıyla kutlanan yılbaşı bayramının Türklerden Mezopotamya’ya göçen Sümerlere, oradan da Anadolu aracılığıyla eski Roma’ya kadar gittiğini belirtiyor. ancak nardugan, Prof. Dr. Ahmet Taşağıl’a göre Türk yılbaşısı değil: “nardugan, Türk yılbaşısı değildir. Türk yılbaşı geleneği 20 Şubat’ta kutlanan Beyaz Bayram’dır. kışın bitişini simgeleyen beyaz bayram, tuva ve Moğollar arasında kutlanmaya devam ediyor. kadim Türkler gök tanrı, Budizm ve tabiat inancı olmak üzere üç farklı inanışa sahipti. çam ağacı Türk coğrafyasında bulunmuyordu. çam fikri ve nardugan tezi, friglerden türeme. Türklerin kutladığı “beyaz bayram “da et yenir, kımız içilirdi.”
NEVRUZ BAYRAMI
Orta Asya’da yaşayan Türkler, Anadolu Türkleri ve İranlıların yılbaşı olarak kabul ettikleri güne Nevruz adı verilir ki, yeni gün anlamına gelir. Gece ve gündüzün eşit olduğu Miladi 22 Mart, Rumi 9 Mart gününe rastlamaktadır.
Kadim Türk yurdu Doğu Türkistan’da ortaya çıkan ve Türklerle beraber Anadolu’ya ve bütün Türk coğrafyasına yayılarak binlerce yıldır ananevi törenlerle kutlanan Nevruz – Yeni yıl bayramı Türk topluluklarında Nevruz, Noruz, Navrız, Newroz, Naurus, Ergenekon ve Bozkurt gibi adlarla anılmakta ve bütün Türk boylarında kutlanmaktadır.
Kırgızlar yeni yılın ilk gününe Nooruz adını vermekte ve bu günde Nooruz Köcö denilen özel bir yemek yemektedirler. Uygur Türkleri bugünü bahar bayramı olarak kabul etmekte ve bu güne Novruz demektedirler. Mart ayına Navrız adı veren Kazaklarda bu gün ananevi bir şekilde kutlanmakta ve bugünde Kazaklar da Kırgızlar gibi Nooruz Köcö denilen özel bir yemek pişirmektedirler.
Nevruzu en tenteneli (şaşalı) şekilde kutlayan Azerbaycan Türkleri bugüne Novruz/Yeni Yıl yada Ergenekon demektedirler. Kırım Tatar Türklerinde de Nevruz geleneği bütün canlılığı ile yaşamaktadır. Kırım Tatar Türkleri bu kutlu güne Navrez adı vermektedirler. Batı Trakya Türklerinin Mevris, Çuvaş Türklerinin de Naurus dedikleri bu gün Osmanlı Türklerinde de kutlanmaktaydı. Osmanlı coğrafyasında sayılı günlerden birisi olarak kutlanan bu günde güneşin koç burcuna girdiği anda Nevruziyye adı verilen bir macun/tatlı yemek gelenek haline gelmiştir. (turksam.org)
HRİSTİYANLAR YENİ YILI HANGİ TARİHTE KUTLAR?
Hristiyanlar, İsa Peygamber’in doğum günü olarak kabul edilen 25 Aralık günü, ayrıca Doğuş Bayramı ya da Milat Yortusu gibi isimlerle kutlar. Ermeni Ortodoks Kilisesi ise İsa Peygamber’in doğumunu 6 Ocak günü kutluyor.
Hristiyanlıkta Noel Aralık sonuna gelen tarihlerde Hazreti İsa’nın doğum günü olarak kabul edilir. Orta Çağdan itibaren Avrupalı Hıristiyanlar çam ağaçlarını İsa’nın doğumunu kutlamak amacıyla süsler. Yılbaşından bir kaç gün daha öncedir. Hristiyanlığın ilk dönemlerinde böyle bir uygulama yok. Roma İmparatorluğu döneminde ve sonrasında bu yeni din Kuzey Avrupa’da yayıldıkça buradaki halkın geleneklerine uyum sağlamıştır. Özellikle Katolik misyonerler Kuzey Avrupa’da yaşayan Cerman halklarını Hristiyanlığa alıştırmak için eski geleneklerini Hristiyanlıkla birleştirmişlerdir. Bunun çok tipik bir örneğini Noel kutlamalarında görüyoruz. Bugün Noel olarak kutlanan günde eski Cerman halkında Yul denilen bir bayram vardır. Burada gerçekten çam ağacı süslerler ve altına hediyeler koyarlar. Cermenler Hristiyanlaştıkça bu eski Yul bayramındaki uygulamalarını Noele uyarlamışlardır.
Gaziantep Haberler Gaziantep Sağlık Son Dakika News
Gaziantep Haberler, Gaziantep Son Dakika Haberler, Gaziantep Sağlık, Narkoz Haber, Gaziantep Son Dakika, Gaziantep haberleri, Gaziantep Gündem, Gaziantep Sağlık
